POGODA

Reklama


Wydarzenia

Dr Józef Pluciński • Poniedziałek [07.03.2011, 07:08:54] • Świnoujście

Handel w Świnoujściu

Handel w Świnoujściu

Przekupka sprzedająca ryby na bulwarze nad Świną, grafika z 1835 r.(fot. Archiwum autora )

Już w początkowym okresie powstawania miasta w XVIII wieku, jedną z ważniejszych, jeśli nie najważniejszą grupą kształtującej się tu społeczności, byli ludzie imający się handlem, czyli mówiąc ówczesnym językiem – kupcy.

Pisząc to, mam na myśli ludzi zajmujących się wówczas handlem różnorodnymi towarami na dużą skalę. I tych było w ówczesnym mieście sporo. Tworzyli oni za królewskim przyzwoleniem własną organizację – gildię kupiecką. Ta warstwa społeczeństwa odgrywała praktycznie do końca XIX wieku kierowniczą rolę w dziejach miasta. Handlujący na niewielką skalę, n.p. towarami trafiającymi bezpośrednio do konsumenta, mówiąc dzisiejszym językiem, kupcy detaliczni, nosili wówczas miano kramarzy i tworzyli odrębną gildię – kramarzy. Przez tych wielkotowarowych kupców traktowani byli raczej jako ubożsi krewni, z niższej półki. Rozkładali oni swoje kramy głównie podczas jarmarków. Handel detaliczny w dzisiejszym rozumieniu wówczas nie istniał. Chleb kupowano u piekarza, rybę u rybaka lub na nabrzeżnym straganie przy którym stała zwykle żona rybaka, mięso jadane wtedy raczej rzadko kupowano u masarza, piwo albo warzono w domu albo nabywano u browarnika, buty u szewca, garderobę u krawca. Do zamożniejszych domów niezbędne produkty były dostarczane przez dostawców, producentów lub handlarzy – domokrążców. Sposobność do nabywania potrzebnych do domu produktów były jarmarki. Jarmarki zwyczajne odbywały się raz w tygodniu na obecnym Placu Słowiańskim, nazywanym wówczas Dużym Rynkiem ( Grosser Markt ). Przywilejem królewskim z 1765 roku miastu przyznano też prawo organizowania dwa razy w roku, dużych jarmarków tydzień przed Zielonymi Świątkami i jesienią w październiku. Trwały one nieraz 2-3 dni i stanowiły możliwość zakupu przez mieszkańców wielu produktów przechodzących przez port, które w tych dniach wykładane były na jarmarcznych straganach.

Handel w Świnoujściu

Tradycyjny jarmark doroczny na Placu Słowiańskim, ok. 1925 r.(fot. Archiwum autora )

Placówki handlowe w dzisiejszym rozumieniu czyli sklepy zainstalowane na stałe w określonym budynku, to wynalazek czasów nowszych, II połowy XIX wieku. Jako pierwsze powstały sklepy przy piekarniach i masarniach oferujące w ciągu dnia swoje wyroby. Wkrótce też w miejscu dawnej apteki na rogu ul. Marynarzy i Placu Wolności otworzył podwoje sklepik z towarami kolonialnymi, odpowiednik obecnych delikatesów, tyle że bez sprzedaży alkoholi. Te były nabywane początkowo w aptece, w której też były wytwarzane. Około 1860 roku odrębny sklep ze spirytualiami i wyrobami tytoniowymi powstał przy Placu Wolności, w jednopiętrowym budynku stojącym tuż koło obecnego „galeriowca”. Nabyć tam można było wszelkie napoje alkoholowe, z wyjątkiem wina, przelewane z beczułek, ale też z czasem konfekcjonowane w firmowych, szklanych lub kamionkowych butelkach. W tym samym sklepie, można też było zakupić wyroby tytoniowe wszelakiego rodzaju od tytoniu fajkowego z całego niemal świata, po cygara i coraz powszechniejsze już papierosy. Sklep oferował również szeroki asortyment przyborów towarzyszących paleniu tytoniu a więc fajek, akcesoriów fajkowych, cygarowych jak też papierośnice i tzw. portcygara.

Handel w Świnoujściu

W budynku tym mieścił się pierwszy w Świnoujściu sklep z alkoholem i wyrobami tytoniowymi. Stan ok. 1925 r. (fot. Archiwum autora )

Sprzedażą wina, tak w ilościach hurtowych, jak i detalicznych na domowy użytek, zajmował się handlowiec nazwiskiem Treptow, który swój elegancki sklep i winiarnię posiadał przy bulwarze nad Świną, na wysokości ciepłowni. W okresie późniejszym, tenże kupiec otworzył sklep i winiarnię w dzielnicy nadmorskiej, w hotelu będącym jego własność, tam gdzie dzisiaj wznoszą się budowle tzw. „nowej promenady”. Wina od Treptowa cieszyły się doskonałą renomą, gdyż pochodziły bezpośrednio od dostawców francuskich czy z Nadrenii i jak to mawiano, po drodze nie były „ochrzczone” wodą lub podlejszym winem.

W miarę, jak do miasta każdego lata napływać zaczęło t.zw. lepsze towarzystwo z większych ośrodków miejskich ówczesnych Niemiec, pojawiły się też pierwsze sklepy konfekcyjne zwane pretensjonalnie nieco „salonami mody”. Oczywiście mieściły się one w centrum miasta. Do bardziej znanych należał dom mody znajdujący się w obecnym budynku MIR na rogu Placu Słowiańskiego i ulicy Armii Krajowej, dom mody w budynku mieszczącym obecnie restaurację „Neptun”.

Handel w Świnoujściu

Dom mody w budynku przy Placu Słowiańskim, 1934 r. (fot. Archiwum autora )

Prawdziwy wysyp sklepów różnych branż szczególnie w centrum miasta, nastąpił w okresie tuż przed I wojną światową i w okresie międzywojennym. Na Placu Wolności powstał piękny salon oferujący szkło i porcelanę, tuż obok artykuły jubilerskie i zegarmistrzowskie, piękny salon obuwniczy i kaletniczy, także optyczny. Na tym samym placu i na sąsiednim Słowiańskim, nabyć można też było futra, modne nakrycia głowy, najmodniejszą garderobę, artykuły kosmetyczne, perfumeryjne . Dochodzące do centralnych placów ulice, jak obecna Armii Krajowej, Piłsudskiego Grunwaldzka, Konstytucji 3 Maja oraz Wybrzeże Władysława IV, usiane były sklepami przeróżnych branż od artykułów luksusowych po codziennego użytku. W miarę postępu technicznego pojawiły się też sklepy oferujące wytwory nowej techniki. I tak przy Placu Wolności sklep z odbiornikami radiowymi otworzył niejaki Otto Szymański. Oferował on nadto artykuły wędkarskie żeglarskie, rowerowe. Wkrótce w mieście liczba z tymi artykułami wzrosła do dziewięciu ! Podobnie było z rowerami. Pierwszy sklep rowerowy powstał jeszcze przed I wojną światową, koło kościoła Chrystusa Króla, w miejscu, gdzie obecnie znajduje się wieżowiec z pizzerią na parterze; w latach 30-ych było ich w mieście już 5.

Handel w Świnoujściu

Obecny Plac Wolności, ok. 1938 r., wówczas handlowe centrum miasta.(fot. Archiwum autora )

Dzielnica nadmorska była również w okresie sezonu letniego ważnym centrum handlowym. Handlowano tam głownie luksusowymi artykułami kosmetycznymi, delikatesowymi, modną garderobą i naturalnie pamiątkami. Takim centrum handlowym dla dzielnicy nadmorskiej był obecny budynek Klubu Garnizonowego ( Dom pod Merkurym) oraz pawilony otaczające nieistniejący już Dom Zdrojowy.

Handel w Świnoujściu

Pasaż handlowy przylegający do Domu Zdrojowego, ok. 1930 r.(fot. Archiwum autora )

W miarę jak rozwijały się osiedla mieszkaniowe, poza pełnym różnorodnych sklepów centrum, powstawały też potrzebne ludziom na co dzień sklepiki osiedlowe oferujące jak się to mawiało „ smalec, mydło i powidło”. Cztery takie znajdowały się tylko na ulicy Grunwaldzkiej, na rogu Lutyckiej i w rejonie dawnego dworca głównego, zaopatrujące mieszkańców. W latach 30-ych, gdy zbudowane zostało osiedle w rejonie ulicy Poznańskiej i powstały osiedla domków jednorodzinnych w pobliżu obecnego Osiedla Zachodniego, bardzo szybko powstały tam również małe osiedlowe sklepiki z artykułami spożywczymi, kioski warzywne, sklepiki mleczarskie itp. Był to taki sam proces, jakiego jesteśmy świadkami dzisiaj, z tą różnicą, że wówczas w osiedlowym sklepiku ani gorzały ani piwa nie sprzedawano. W latach poprzedzających II wojnę światową na terenie Świnoujścia ( po obu stronach Świny ) było 46 tego rodzaju sklepików. Ponieważ miasto było wówczas mniej ludne niż obecnie, ta liczba może zadziwiać. Podobnie zresztą było z liczbą sklepików i kiosków piekarniczych ( 34 ), masarniczych ( 21 ), rybnych ( 13 ). Również nasycenie sklepami innych branż było bardzo wysokie.

Wojna, związane z nią ograniczenia aprowizacyjne zmieniła obraz świnoujskiego handlu dokumentnie. Już w trakcie trwania działań wojennych duża liczba luksusowych sklepów została zamkniętą lub zmieniono ich sposób użytkowania. Z magazynów sklepowych zniknęły z czasem wszelakie zapasy i wszystko podporządkowane zostało zasadom wojennej gospodarki. Wraz z wejściem Rosjan w maju 1945 r. zlikwidowane też zostały wszystkie placówki handlowe w mieście. Ich szybki a zadziwiający rozwój nastąpił po przejęciu miasta przez Polaków. Ale to już będzie przedmiotem kolejnej gawędy.

źródło: www.iswinoujscie.pl


komentarzy: 9, skomentuj, drukuj, udostępnij

Twoim Zdaniem

Dodaj Komentarz

Dodając komentarz akceptujesz
Regulamin oraz Politykę prywatności.

Zauważyłeś błąd lub komentarz niezgodny z regulaminem?
 
Oglądasz 1-9 z 9

Gość • Czwartek [10.03.2011, 22:13:44] • [IP: 80.245.191.***]

Ludzi z taką pasją i wiedza o naszym mieście jest niewielu.Sam jestem pasjonatem wszystkiego o świnoujsciu.Uwielbiam wszelakiego rodzaju informacji o tym zakątku Polski.Aw szczególności wiedzy sprzed '45 roku.

Gość • Środa [09.03.2011, 18:59:29] • [IP: 46.113.25.***]

Tradycyjnie ciekawy artykuł z historii naszego miasta.Panie Józefie dziękuję za tak świetne artykuły.Pozdrawiam.Andrzej P.

Gość • Środa [09.03.2011, 07:41:33] • [IP: unknown]

Jak bulwar to nie Plac Wolności jak ktoś wcześniej napi- sał.Według mnie jest to Wyb.Wł.IV na wysokosci Placu Słowiańskiego.

Gość • Wtorek [08.03.2011, 22:44:25] • [IP: 88.156.233.***]

Dr Józefie Pluciński w jakich jeszcze miejschach znajdowały się te sklepiki(Chodzi mi o lokalizację). Ma pan może zdjęcia tych sklepików?? Ma pan moze tez zdjecia tych osiedli z okolic ul. Poznańskiej i Osiedla Zachodniego?? Pozdawiam.

Gość • Wtorek [08.03.2011, 19:55:47] • [IP: 83.21.131.***]

Jak widać to w stanie nie zmienionym pozostał tylko kibel na Placu Wolności resztę zostało wszystko zmienione.Jak widać ząb czasu w Świnoujściu tylko nie rusza kibla. ..stąd takie szambo w naszym pięknym nieście - to symboliczne.

loom • Poniedziałek [07.03.2011, 23:48:13] • [IP: 92.42.116.**]

Plac Wolności. .. co za design. Jest jakaś możliwość zobaczenia tego zdjęcia w większym rozmiarze i rozdzielczości ?

Gość • Poniedziałek [07.03.2011, 08:34:14] • [IP: 95.129.226.**]

Dzięki Panie Józefie, jak zwykle ciekwie i kolorowo!

Gość • Poniedziałek [07.03.2011, 08:30:09] • [IP: 88.156.233.***]

czasy mamy inne... ale jarmark zagošcił u nas na stałe :))

Gość • Poniedziałek [07.03.2011, 08:21:11] • [IP: 92.42.113.***]

Opis pod trzecią fotką chyba nie do końca prawdziwy. Na pewno nie rok 1965.

Oglądasz 1-9 z 9
■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344
■ Posiedzenie Komisji Zdrowia i Spraw Społecznych zostało odwołane. O nowym terminie zostaną Państwo powiadomieni. Z poważaniem Grzegorz Koss Przewodniczący Komisji Zdrowia i Spraw Społecznych ■ Rok temu, 24 marca, tragiczne wydarzenie wstrząsnęło mieszkańcami: śmierć trzynastoletniego ucznia Szkoły Podstawowej nr 6 (przy ulicy Kościuszki) pozostaje zagadką, budząc pytania o bezpieczeństwo i sprawiedliwość. Trzy tygodnie przed tym nieszczęśliwym porankiem, chłopiec doświadczył przemocy ze strony kolegi z klasy na terenie dawnej "Penelopy", zdarzenie to zostało zarejestrowane przez kamery. Bójkę oglądało i nagrywało wielu uczniów. Następstwa tego zdarzenia były na tyle poważne, że matka chłopca zdecydowała się na wyjazd do Szczecina na wykonanie tomografii komputerowej głowy dziecka. Lekarz wydał zaświadczenie zwalniające 13-latka z zajęć wf. Chłopiec nadal się źle czuł. ■ Linie 5 i 5T wracają na stałą trasę "Komunikacja Autobusowa” Sp. z o.o. informuje, że od piątku 22 marca 2024 r.: · linie 5 i 5T wracają na stałą trasę w związku z otwarciem ul. Mostowej dla ruchu pojazdów samochodowych, · tymczasowa linia 5O przestanie kursować, · rozkłady jazdy dostępne będą na stronie: www.ka.swinoujscie.pl Szczegółowych informacji udziela całodobowo dyspozytor Spółki pod numerami telefonów: 91 321 45 40 lub 797 403 504. Zachęcamy pasażerów o dokonywanie zakupu biletów i karnetów: · z wykorzystaniem aplikacji GoPay, mPay; · poprzez kasowniki – biletomaty do płatności bezgotówkowych; · w wyznaczonych punktach sprzedaży biletów ■ Od teraz w nocy za dyżur aptek uważane są te pełnione przez kolejne 2 godziny zegarowe między 19:00 a 23:00. Zarządzeniem Prezydenta Miasta Świnoujście Nr 168/2024 z 11 marca 2024 roku określono, że dyżury w porze nocnej na terenie miasta w 2024 roku w godzinach 21:00 – 23:00, będą pełnione przez Aptekę „Centrum Zdrowia” przy ul. Grunwaldzka 21, zaczynając od 16 marca 2024 roku ■ Kradzież aut w Polsce w 2023 to wzrost prawie 36 proc. do poprzedniego roku ■ Premier Donald Tusk po ujawnieniu przez "Newsweeka" nieprawidłowości w Collegium Humanum zarządził przyjrzenie się dyplomom kandydatów do spółek Skarbu Państwa. Nikt z dyplomem tej uczelni nie ma szans na stanowisko. Wśród polityków i działaczy obecnej większości rządzącej zaczęło się ukrywanie związków z Collegium Humanum ■ W sobotę, 2 marca, około godziny 18:00, na ogrodach działkowych, wjazd na końcu ulicy Krzywej, doszło do brutalnego ataku na kobietę. Zdarzenie miało miejsce kilkadziesiąt metrów za świetlicą ogródków działkowych. Ofiara, która doznała obrażeń głowy oraz klatki piersiowej, została niezwłocznie przewieziona do szpitala w Świnoujściu. Niestety, mimo usilnych starań, kobieta zmarła ■ Dostaliśmy list od Mieszkańca Ognicy na temat remontu ulicy Mostowej. "Witam serdecznie Panie redaktorze. Zwracam się z prośbą o zainteresowanie remontem ulicy Mostowej. W ciągu tej drogi występuje mostek na rzece Ognica. Mostek jest w stanie agonalnym. Odpowiada za odwodnienie znajdujących się w około łąk, pastwisk. Z obserwacji wynika że firma, która wykonuje remont nie zamierza poprawić naprawić zapadnięty mostek i dzięki temu udrożnić przepływ wody. Wprost przeciwnie w wyniku zagęszczania ziemi i tłucznia betonowego przepusty pod mostkiem są coraz bardziej zagłębiane. Jeśli tak ma wyglądać remont to lepiej byłoby nie ruszać tej drogi. Proszę o zainteresowanie. Pozdrawiam. Mieszkaniec Ognicy." ■ Jarosław Siergiej nowym prezesem Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście. Spółka Zarząd Morskich Portów Szczecin-Świnoujście jest odpowiedzialna za zarządzanie dwoma ważnymi portami w województwie zachodniopomorskim. Port w Szczecinie oraz port w Świnoujściu odgrywają kluczową rolę w obsłudze morskiego transportu towarowego ■ W środę w Bibliotece Narodowej w Warszawie ogłoszono wyniki 22. konkursu o Nagrody „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”. Jednym z laureatów został Jarosław Molenda i jego książka „Nienacki. Skandalista od Pana Samochodzika”, którą opublikowało Wydawnictwo Prószyński i S-ka. ■ Projekt pod wodą: Dlaczego Park Zdrojowy w Świnoujściu nie wytrzymał deszczu? Park Zdrojowy w Świnoujściu jest znanym miejscem wypoczynku i rekreacji. Obszar pomiędzy ulicami Sikorskiego a Chrobrego został zalany wodą, co stanowi znaczny problem dla terenu, który jeszcze niedawno przechodził proces rewitalizacji. Ostatni, trzeci etap renowacji miał na celu odnowienie i przywrócenie blasku tej zielonej przestrzeni. Jednak pomimo zapewnień o kompleksowym podejściu do projektu, dzisiaj widoczne są poważne niedociągnięcia. Brak odpowiedniego systemu odwodnienia jest najbardziej widoczny w chwili, gdy deszcz pada; nie muszą to być ulewy, aby teren parku zamienił się w rozlewisko ■ W ostatni weekend (3,4 luty) zespoły ratownictwa medycznego udzielały pomocy 18 razy. Były to wezwania do zaburzeń i problemów kardiologicznych, zasłabnięć, duszności, infekcji, krwawienia z przewodu pokarmowego, udaru, jednego zdarzenia drogowego i złego samopoczucia ■