POGODA

Reklama


Wydarzenia

Dr Józef Pluciński • Poniedziałek [11.07.2011, 08:54:59] • Świnoujście

Odrodzenie rzemiosła 1956 - 60

Odrodzenie rzemiosła 1956 - 60

Logo Związku Rzemiosła Polskiego. (fot. wikipedia.pl )

Pod naporem rosnącego niezadowolenia społeczeństwa oraz powszechnej krytyki poczynań gospodarczych władzy, po politycznym przesileniu październikowym 1956r., rzemiosło ponownie zostało potraktowane jako ważny czynnik rozwoju i aktywizacji gospodarczej, a Sejm PRL uchwalił nową ustawę o rzemiośle.

Był po temu najwyższy czas, ponieważ rzemiosło już dogorywało. Nie inaczej było w Świnoujściu. W początkach 1956 r. uchowało się tu już tylko 14 prywatnych warsztatów rzemieślniczych: 4 ślusarskie, 1 fryzjer, 2 zegarmistrzów, 1 elektryk, 1 radiotechnik. 2 fotografów, 2 szewców, 1 krawiec i 1 cukiernik. Obok owych oficjalnie zgłoszonych, usługi rzemieślnicze po cichu świadczyło w mieście kilkanaście osób, w tym kilku związanych ze spółdzielniami pracy i robiących tzw. „fuchy” po godzinach pracy. Ponieważ złagodniał wówczas stosunek do „prywaciarzy”, zaistniał więc klimat do odnowy niemal doszczętnie zniszczonego rzemiosła.

Odrodzenie rzemiosła 1956 - 60

Świnoujski fotograf pan Tadeusz Chmielewski przed swoim warsztatem.(fot. Archiwum autora )

Na fali jak ją nazywano „odnowy”, już w końcu 1956 roku w Świnoujściu pierwszych trzech rzemieślników złożyło wnioski o uruchomienie zakładów, ale w następnym było już ich ponad 40 zgłoszeń. Kilku wyszło z likwidowanych spółdzielń, kilku prowadziło rzemiosło w powojennych latach i po przymusowej przerwie, ponownie je podjęło. Tak było n.p. z piekarzem panem Ignacym Lisiakiem. Dzięki temu „rzemieślniczemu odrodzeniu”, już w końcu 1957 roku otwartych było w mieście blisko 60 prywatnych zakładów rzemieślniczych, w tym m.in. 8 fryzjerskich, 11 krawieckich, 8 szewskich, 2 piekarnie, 4 zakłady fotograficzne , 6 ślusarskich i mechanicznych, 4 elektroinstalacyjne i cały szereg innych warsztatów różnych branż. Nową branżą usługową wówczas zgłoszoną, było elektryczne podnoszenie oczek w pończochach ( repasacja pończoch), założone przez panią Irenę Witkowską przy obecnej ulicy Wyszyńskiego, Albinę Sobocińska przy ulicy Wielkopolskiej, oraz Stanisławę Winkler z ulicy Piastowskiej. Branża ta, w miarę jak na damskich nogach przybywało nylonów i stylonów „puszczających oczka”, rozwijała się w latach następnych, a panie z maszynką przywracającą żywot pończochom, pracowały w wielu punktach miasta. Najwięcej było ich w centrum, zwykle w wydzielonych kącikach sklepów ( m.in. w „Jedynce”, „Jubilerze” w „Gazeli” i kilku jeszcze innych) .

Odrodzenie rzemiosła 1956 - 60

Zdjęcia obok tematu : ulica Szkolna, lata 60-te. (fot. Andrzej Ryfczyński )

Wspomniane na wstępie polityczne i ekonomiczne przemiany zaowocowały również ponownym ożywieniem prywatnego, drobnego przemysłu. Otwierające się perspektywy miasta jako ośrodka wypoczynkowego spowodowały uruchomienie kilku wytwórni wód gazowych przez przedsiębiorców: Zofię Peterską ( Armii Czerwonej ), Stanisława Mazurowskiego ( Żymierskiego 27 ), Henryka Bakuna ( Dzierżyńskiego 42 ). Równie popularne były przetwórnie i wędzarnie ryb, których aż 6 zarejestrowano i uruchomiono w samym tylko 1957 r. Wszystkie one produkcję opierały o świeże ryby łowione na pobliskich akwenach przez miejscowych rybaków. Oferowały one przede wszystkim wędzone śledzie, szproty, flądry czy miejscowy rarytas, jakim były węgorze. Do zakładów pracujących na rzecz letników i wczasowiczów zaliczyć też można było wytwórnię lodów Leonarda Czarneckiego na ulicy Marchlewskiego ( Kard. Wyszyńskiego ) , jak i wytwórnię kwasu chlebowego pani Władysławy Sadowskiej ulokowaną przy tej samej ulicy. O wytwórni tej a szczególnie o znakomitym kwasie chlebowym, jaki tam był tradycyjnym, domowym sposobem produkowany, jeszcze długie lata po zamknięciu z sentymentem wspominano. Niemal w zapomnienie odeszło, że również w owym okresie w Świnoujściu, prowadziła działalność wytwórnia mydła i płatków mydlanych, znajdująca się w dokładnie w centrum miasta, a mianowicie przy ulicy Armii Czerwonej 2 ( dzisiaj Armii Krajowej ). Rzadsza i związana tylko z naszym rejonem działalność, to uruchomiona wówczas w Przytorze przez A. Henkela wytwórnia płyt trzcinowych dla budownictwa.

Odrodzenie rzemiosła 1956 - 60

Ulica Grunwaldzka, lata 60-te. (fot. Andrzej Ryfczyński )

Okres swoistego liberalizmu po 1956 roku, szybko się jednak skończył, a codzienne działania władz administracyjnych i politycznych, jako żywo znowu przypominać zaczęły stare stalinowskie wzorce. Tak jak niegdyś, ograniczano dostęp rzemieślników do materiałów i surowców, a władze fiskalne wykorzystywały każde formalne potknięcie „prywaciarzy”, by zastosować rujnujący go domiar. Znów zaczęły rosnąc świadczenia podatkowe i różnorodne formy obciążeń finansowych. I tak jak dawniej, rzemieślnik musiał znowu "kombinować", by nabyć surowce na czarnym rynku, ukrywać prawdziwe dochody, bądź też przekupywać podatnych na pieniądze i prezenty urzędników.

Odrodzenie rzemiosła 1956 - 60

Fragment dawnej zabudowy ulicy Piastowskiej. (fot. Andrzej Ryfczyński )

Duża chłonność rynku spowodowana chronicznymi brakami w zaopatrzeniu ludności w całym okresie PRL, sprzyjała jednak w tamtym okresie rozwojowi rzemiosła i drobnego przemysłu. Żadne, mniej lub więcej dokuczliwe działania władz procesu tego nie były w stanie już zatrzymać. W Świnoujściu, popyt na usługi i produkcję rzemieślniczą z racji stale rosnącej wówczas zamożności mieszkańców i tysiącom wczasowiczów i kuracjuszy, był również niezwykle silny. Powstawały więc z czasem coraz liczniej nowe zakłady usługowe odpowiadające potrzebom rynku. Dostrzegalny już wtedy rozwój motoryzacji spowodował powstanie po obu stronach miasta wielu warsztatów mechaniki samochodowej i usług motoryzacyjnych; wzrost liczby telewizorów i urządzeń techniki w gospodarstwie domowym wywołał z kolei rozwój usług w tej branży. Wzrost zamożności mieszkańców zaowocował podażą usług bardziej luksusowych, świadczonych w salonach fryzjerskich i kosmetycznych, warsztatach jubilerskich i złotniczych. Takie usługi w siermiężnym okresie budowania „podstaw socjalizmu” w latach 50-ych ubiegłego wieku były nie do pomyślenia.

Odrodzenie rzemiosła 1956 - 60

Wspomnienie gorącego lata sprzed półwiecza. Saturator z wodą sodową na nadmorskiej promenadzie. (fot. Andrzej Ryfczyński )

Od autora: Na tym odcinku chcę zawiesić, ale nie zakończyć publikowanie historii naszego rzemiosła. Jej kontynuacja i zakończenie nastąpi po sezonie letnim, we wrześniu. Obecnie, na naszej stronce przypomnę inne tematy związane z historią miasta, które zainteresują także naszych letnich gości. J.P.

źródło: www.iswinoujscie.pl


komentarzy: 16, skomentuj, drukuj, udostępnij

Twoim Zdaniem

Dodaj Komentarz

Dodając komentarz akceptujesz
Regulamin oraz Politykę prywatności.

Zauważyłeś błąd lub komentarz niezgodny z regulaminem?
 
Oglądasz 1-16 z 16

Gość • Piątek [12.01.2018, 21:36:16] • [IP: 89.0.194.***]

A jak u ciotki w sklepie na Grunwaldzkiej piwko smakowalo albo latem kolo Stasia?

M.Zakrzewski • Sobota [31.12.2011, 12:01:28] • [IP: 83.7.238.***]

Jednym z pierwszych tzw prywaciarzy byl ojciec, prowadzil on jako jeden z 4 tu wspomnianych zakladow elektroinstalacyjnych.Posiadam do dzisiaj zezwolenia na prowadzenie dzialalności mojego ojca, i kartę podatkową jaką wydawal Cech.

Gość • Niedziela [17.07.2011, 23:15:42] • [IP: 77.218.9.**]

własnie kiedyś były węgorze a teraz plastikowa pasztetowa z biedronki fuj

świnoujście 49 rok. • Niedziela [17.07.2011, 22:40:24] • [IP: 88.156.233.***]

Pamiętam wędzarnię ryb na Placu Wolności na zapleczu" PUCHATKA" i dawnego sklepu radiowo-telewizyjnego, pracowała tam moja babcia węgorze, makrele, śledzie, szproty, dorsze były wyśmienite. W radiowo-telewzyjnym kupiłem telewizor" ALLADYDN z pilotem na kablu-"trzy funkcje" - na raty. Radości co niemiara odbierałem dwa programy," Teatr" w poniedziałek i " kobra" w czwartek" niekiedty udało się odbierać program Niemieckiej telewizji dobranocka" KINDER" to były czasy super czasy i tylko wspomnienia.

Staruszek (nie portier) • Sobota [16.07.2011, 21:34:55] • [IP: 79.162.29.**]

No to ja przypomnę Wam i Panu Doktorowi jeszcze jedna imprezę, organizowaną zarówno nad morzem jak i w Powiatowym Domu Kultury" Cepeliadę". Wystawę i jednocześnie targi twórczości ludowej i pokazy np robienia wycinanek, nożycami do strzyżenia owiec, albo rzeźby w drzewie przy pomocy toporka i zwykłych dłut. Rzeczywiście" Q" znałem absolwentów tych ośmieszanych zasadniczych szkół zawodowych, którzy kontynuowali naukę aż do ukończenia studiów wyższych. Te szkoły nie były wymysłem" komunistów".Powstały one chyba w końcu XIX wieku a ich ukończenie było warunkiem zdania egzaminów" czeladniczych" Pozdrawiam! Aha ! Pomysł0dawcą" Cepeliady" był Zygmunt Rosik !

Gość • Sobota [16.07.2011, 19:14:32] • [IP: 80.245.185.***]

Witam przypomniał mi sie jarmark bałtycki przy promenadzie - może to byłby jakis mały temat do opisania? - pamietam kupowałem tam zdjecia z gwiezdnych wojen :-)

Q • Piątek [15.07.2011, 09:46:18] • [IP: 79.184.5.***]

Do Staruszka (nie portier)*W tej chwili rzemiosło upada. ..Starzy fachowcy mistrzowie odchodzą na wieczny remont., nie ma kto szkolić młodych w nauce zawodu.ZDZ upadł. ..Następuje wymiana pokoleń W firmach nie ma szkolenia młodych, (bo to kosztuje) nie ma polityki popierającej rzemiosło, pomimo zapotrzebowania., kreatywni fachowcy emigrują tam można zarobić o wiele więcej.(osobiście znam takich) to smutne. np. stocznia miała swoją szkołę przyzakładową która szkoliła fachowców mieli swoją kadrę instruktorów.To wszystko upadło więc za parę lat RZEMIOSŁO będzie wspomnieniem. ..Czy Staruszku podobnie nie widzisz (może nasz wiek upoważnia do tego) ? Zapewne szanowny Dr J.P celowo wywołuje ten temat bo może za parę lat będzie to historia Pozdrawiam staruszek Q...Może jestem pesymistą.

Staruszek (nie portie • Czwartek [14.07.2011, 22:09:25] • [IP: 46.134.79.***]

Witam serdecznie panie Doktorze. Z wielka przyjemnością i zainteresowaniem czytuje Pana publikacje historyczne.Czasami moje zdziwienie i zaskoczenie budzi forma tak niepodobna do Pana Przecież często to nasze życie było bardziej kolorowe a nie szaro-bure.Doskonale Pan Wie, jako uczestnik tego życia ile było uwarunkowań zewnętrznych, które je kształtowały. Jałta a za chwilę" zimna wojna". Przed tym przez prawie tysiąc lat, my jako" przedmurze chrześcijaństwa" by stać się" przedmurzem socjalizmu". I my zamieszkujący ten skrawek wyspy Uznam tylko dzięki słynnej historycznej" linijce Stalina" w towarzystwie dwóch znaczących dla tego skrawka celów: bazy wojskowej polskiej i bazy radzieckiej.Jakiż to wymarzony cel dla ataku rakietowego naszych obecnych braci amerykańskich.Cieszę się bardzo, że w okresie sezonu letniego przypomni Pan osiągnięcia naszego miasta i ludzi którzy byli twórcami tych osiągnięć. Cieszę się bardzo, ze mogłem wrócić na ten portal i na ten wątek. Witam serdecznie mego przyjaciela" Q",

Gość • Czwartek [14.07.2011, 20:13:06] • [IP: 188.182.137.**]

zostawcie juz te UB... za mało faktów, za duzo propagandy!

Gość • Środa [13.07.2011, 16:10:01] • [IP: 88.156.232.**]

kto miał układy wkłady w UB...przezył...to yak jak dzis...kto ma uklady . ..sami przeciez wiecie internauci.nic sie nie zmieniło.tylkl LUDZIE

Gość • Wtorek [12.07.2011, 22:56:30] • [IP: 92.42.116.***]

jejku pamietam tego pana fotografa, az lezka poszla...

Gość • Poniedziałek [11.07.2011, 22:52:57] • [IP: 88.156.233.***]

hi hi, saturator..to było coś. .do dziś pamiętam żółty mieszamy z czerwonym...mniam:))

Gość • Poniedziałek [11.07.2011, 22:12:49] • [IP: 88.156.233.**]

Na ul. Grunwaldzkiej po lewej stronie dom p. Skoniecznych, w głębi ul. Kaszubska.

Q • Poniedziałek [11.07.2011, 15:40:04] • [IP: 83.21.159.***]

Obecnie jest podobnie, pocztą pantoflową można się dowiedzieć kto wygładzi ściany wytapetuje, kto położy kafelki i wymieni rury wodociągowe i ściekowe, wymuruje ściankę działową czy postawi kominek, wymieni przewody elektryczne, naprawi komputer czy telewizor - wszystko bez VAT po cichu...Do tych co żałowali po niemieckich ruderek popatrzcie na zdjęciach, jakie to były budowle..

Gość • Poniedziałek [11.07.2011, 15:28:25] • [IP: 89.174.73.**]

Zgadzam się z przedmówcą w sprawie rzemiosła rząd PiS-u poluzował. Lecz dzisiaj już wiadomo, że z perspektywą dalszych rządów PO rzemiosło nie ma żadnych szans na odrodzenie. Ale też prawda, że i czasy się zmieniły i każdy indywidualnie funkcjonuje na rynku, który jak napisał już przedmówca jest coraz mniej przychylny dla rzemiosła.

Gość • Poniedziałek [11.07.2011, 12:03:23] • [IP: 88.156.235.***]

Dziś mamy to samo. Po odwilży gospodarczej 1989 kolejne rządy z powrotem dokręciły śrubę a chyba najgorszy był rząd Buzka i Belki. Kaczor trochę poluzował to go odsunęli i PO znowu wszystko podokręcała aż trzeszczy. Niestety wykształciło się coś co prof. Stanisław Michalkiewicz nazywa kapitalizmem kompradorskim w którym funkcjonować normalnie się nie da a dobrze mają tylko ludzie z układów. Reszta robi bokami albo ucieka z tego tonącego statku za granicę.

Oglądasz 1-16 z 16
■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344
■ Posiedzenie Komisji Zdrowia i Spraw Społecznych zostało odwołane. O nowym terminie zostaną Państwo powiadomieni. Z poważaniem Grzegorz Koss Przewodniczący Komisji Zdrowia i Spraw Społecznych ■ Rok temu, 24 marca, tragiczne wydarzenie wstrząsnęło mieszkańcami: śmierć trzynastoletniego ucznia Szkoły Podstawowej nr 6 (przy ulicy Kościuszki) pozostaje zagadką, budząc pytania o bezpieczeństwo i sprawiedliwość. Trzy tygodnie przed tym nieszczęśliwym porankiem, chłopiec doświadczył przemocy ze strony kolegi z klasy na terenie dawnej "Penelopy", zdarzenie to zostało zarejestrowane przez kamery. Bójkę oglądało i nagrywało wielu uczniów. Następstwa tego zdarzenia były na tyle poważne, że matka chłopca zdecydowała się na wyjazd do Szczecina na wykonanie tomografii komputerowej głowy dziecka. Lekarz wydał zaświadczenie zwalniające 13-latka z zajęć wf. Chłopiec nadal się źle czuł. ■ Linie 5 i 5T wracają na stałą trasę "Komunikacja Autobusowa” Sp. z o.o. informuje, że od piątku 22 marca 2024 r.: · linie 5 i 5T wracają na stałą trasę w związku z otwarciem ul. Mostowej dla ruchu pojazdów samochodowych, · tymczasowa linia 5O przestanie kursować, · rozkłady jazdy dostępne będą na stronie: www.ka.swinoujscie.pl Szczegółowych informacji udziela całodobowo dyspozytor Spółki pod numerami telefonów: 91 321 45 40 lub 797 403 504. Zachęcamy pasażerów o dokonywanie zakupu biletów i karnetów: · z wykorzystaniem aplikacji GoPay, mPay; · poprzez kasowniki – biletomaty do płatności bezgotówkowych; · w wyznaczonych punktach sprzedaży biletów ■ Od teraz w nocy za dyżur aptek uważane są te pełnione przez kolejne 2 godziny zegarowe między 19:00 a 23:00. Zarządzeniem Prezydenta Miasta Świnoujście Nr 168/2024 z 11 marca 2024 roku określono, że dyżury w porze nocnej na terenie miasta w 2024 roku w godzinach 21:00 – 23:00, będą pełnione przez Aptekę „Centrum Zdrowia” przy ul. Grunwaldzka 21, zaczynając od 16 marca 2024 roku ■ Kradzież aut w Polsce w 2023 to wzrost prawie 36 proc. do poprzedniego roku ■ Premier Donald Tusk po ujawnieniu przez "Newsweeka" nieprawidłowości w Collegium Humanum zarządził przyjrzenie się dyplomom kandydatów do spółek Skarbu Państwa. Nikt z dyplomem tej uczelni nie ma szans na stanowisko. Wśród polityków i działaczy obecnej większości rządzącej zaczęło się ukrywanie związków z Collegium Humanum ■ W sobotę, 2 marca, około godziny 18:00, na ogrodach działkowych, wjazd na końcu ulicy Krzywej, doszło do brutalnego ataku na kobietę. Zdarzenie miało miejsce kilkadziesiąt metrów za świetlicą ogródków działkowych. Ofiara, która doznała obrażeń głowy oraz klatki piersiowej, została niezwłocznie przewieziona do szpitala w Świnoujściu. Niestety, mimo usilnych starań, kobieta zmarła ■ Dostaliśmy list od Mieszkańca Ognicy na temat remontu ulicy Mostowej. "Witam serdecznie Panie redaktorze. Zwracam się z prośbą o zainteresowanie remontem ulicy Mostowej. W ciągu tej drogi występuje mostek na rzece Ognica. Mostek jest w stanie agonalnym. Odpowiada za odwodnienie znajdujących się w około łąk, pastwisk. Z obserwacji wynika że firma, która wykonuje remont nie zamierza poprawić naprawić zapadnięty mostek i dzięki temu udrożnić przepływ wody. Wprost przeciwnie w wyniku zagęszczania ziemi i tłucznia betonowego przepusty pod mostkiem są coraz bardziej zagłębiane. Jeśli tak ma wyglądać remont to lepiej byłoby nie ruszać tej drogi. Proszę o zainteresowanie. Pozdrawiam. Mieszkaniec Ognicy." ■ Jarosław Siergiej nowym prezesem Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście. Spółka Zarząd Morskich Portów Szczecin-Świnoujście jest odpowiedzialna za zarządzanie dwoma ważnymi portami w województwie zachodniopomorskim. Port w Szczecinie oraz port w Świnoujściu odgrywają kluczową rolę w obsłudze morskiego transportu towarowego ■ W środę w Bibliotece Narodowej w Warszawie ogłoszono wyniki 22. konkursu o Nagrody „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”. Jednym z laureatów został Jarosław Molenda i jego książka „Nienacki. Skandalista od Pana Samochodzika”, którą opublikowało Wydawnictwo Prószyński i S-ka. ■ Projekt pod wodą: Dlaczego Park Zdrojowy w Świnoujściu nie wytrzymał deszczu? Park Zdrojowy w Świnoujściu jest znanym miejscem wypoczynku i rekreacji. Obszar pomiędzy ulicami Sikorskiego a Chrobrego został zalany wodą, co stanowi znaczny problem dla terenu, który jeszcze niedawno przechodził proces rewitalizacji. Ostatni, trzeci etap renowacji miał na celu odnowienie i przywrócenie blasku tej zielonej przestrzeni. Jednak pomimo zapewnień o kompleksowym podejściu do projektu, dzisiaj widoczne są poważne niedociągnięcia. Brak odpowiedniego systemu odwodnienia jest najbardziej widoczny w chwili, gdy deszcz pada; nie muszą to być ulewy, aby teren parku zamienił się w rozlewisko ■ W ostatni weekend (3,4 luty) zespoły ratownictwa medycznego udzielały pomocy 18 razy. Były to wezwania do zaburzeń i problemów kardiologicznych, zasłabnięć, duszności, infekcji, krwawienia z przewodu pokarmowego, udaru, jednego zdarzenia drogowego i złego samopoczucia ■