POGODA

Reklama


Wydarzenia

Dr Józef Pluciński • Poniedziałek [26.03.2012, 00:28:22] • Świnoujście

Molo w Świnoujściu (2)

Molo w Świnoujściu (2)

Świnoujskie molo w całej krasie, ok. 1910 roku. (fot. Archiwum autora )

W odcinku poprzednim przypomnieliśmy okoliczności powstawania w nadbałtyckich miejscowościach, na wyspach Uznam i Wolin charakterystycznych plażowych budowli, określanych jako nadmorskie mola spacerowe. Pierwsze powstało w Międzyzdrojach, następne w Heringsdorfie. Ponieważ fakt posiadania mola, pomyślanego w pierwszym rzędzie do przyjmowania statków pasażerskich, nobilitował wręcz daną miejscowość, podnosił jej rangę i atrakcyjność, to budowlę taką zafundować sobie musiało także Świnoujście. Ówczesny burmistrz miasta, jak wynika to z opinii osób mu współczesnych, sprawę tę traktował niemal jak osobistą, prestiżową.

Tym bardziej, że w dziele tym wyprzedzili go, było nie było burmistrza największego kurortu u ujścia Odry, burmistrzowie mniejszych sąsiednich miasteczek, wręcz wsi. Tkwił w tym pewien paradoks. Świnoujście jako port morski, było znakomicie przygotowane do przyjmowania nie tylko stateczków białej floty ale też nawet dużych pasażerskich jednostek pływających i molo, jako miejsce cumowania statków, było tu absolutnie niepotrzebne.

Pozostawał jednak jeden argument – prestiż burmistrza i miasta, oraz chęć prześcignięcia konkurencji. Rajcy miejscy, mający swoje rozliczne interesy w rozwoju nadmorskiej infrastruktury, stanowisko pana burmistrza ochoczo wsparli.

Molo w Świnoujściu (2)

Widok nowej dzielnicy nadmorskiej, z przełomu XIX /XX w. (fot. Archiwum autora )

Nie wyprzedzajmy jednak zdarzeń i przypomnijmy, jak to ze świnoujską dzielnicą nadmorska było. Stosunkowo późno bo w 1888 roku, burmistrz Świnoujścia i rajcowie miejscy uznali wreszcie za sprawę najważniejszą dla rozwoju miasta, wyjście z urządzeniami kąpieliskowymi i infrastrukturą uzdrowiskową, jak najbliżej morza. Było to nie tyle sprawą honoru ale i gospodarcze być albo nie być dla miasta. Inne nadmorskie miejscowości już wcześniej podjęły duże inwestycje, by w bezpośredniej bliskości brzegu morskiego umożliwić zbudowanie hoteli, pensjonatów i placówek gastronomicznych. Przecież przybywający goście tej bliskości morza tu poszukiwali ! W wypadku Świnoujścia o celowości i opłacalności takich działań przekonały działania berlińczyków Filipa Wertheima i Juliusa Haacka, którzy na wykupionych od państwa za psi grosz, nadmorskich wydmach, pierwsi budowali hotele i pensjonaty. Co ważniejsze, mieli na nie ogromny popyt i osiągali niezłe zyski. O ironio, działania te, wcześniej uznawane były przez wielu racjców miejskie za nonsens. Teraz zaś, zdecydowali oni nawet o wprowadzeniu zakazu sprzedaży dalszych terenów nadmorskich, osobom nie będącym mieszkańcami Świnoujścia. Darujmy jednak sobie zmiany w świadomości ojców miasta sprzed ponad stu laty. Pomysły współczesnych, są także czasami dość oryginalne. W każdym razie, u schyłku XIX wieku, w ciągu kilku lat, rozrosło się świnoujskie uzdrowisko nad wyraz wspaniale, z promenadą, urządzeniami kąpieliskowymi, źródłami solanki, unikalnym parkiem i Domem Zdrojowym. W wiek XX wkroczyć miało Świnoujście jako najznamienitsze kąpielisko morskie i ośrodek lecznictwa zdrojowego nad Bałtykiem. Było też ważnym węzłem pasażerskiej żeglugi przybrzeżnej. Nic dziwnego, że liczba gości kąpieliskowych rosła lawinowo. O ile w 1890 r. liczba gości wynosiła zaledwie 4933 osób to w 1905 doliczono się już 32.928. Jakże więc taki kurort mógł pozostawać bez tak modnego wówczas mola ?

Molo w Świnoujściu (2)

Świnoujskie molo widziane z lotu ptaka, 1901 r. (fot. Archiwum autora )

Do budowy tej przedziwnej konstrukcji przystąpiono jesienią 1897 roku według projektu miejscowego architekta miejskiego nazwiskiem Tietz. Wydatki z tym związane, całkiem zresztą spore, pokryte zostały z kasy miejskiej. Przez szereg miesięcy zaciekawieni świnoujścianie jako cel nadmorskich spacerów mieli oglądanie placu budowy. Zadziwiały ogromne ilości wielkich dębowych i modrzewiowych pali, dostarczonych z karsiborskich i warnowskich lasów, parowe kafary wbijające je w plażę i morski grunt. Zwolna powstawała zadziwiająca budowla. Tuż przed sezonem, 2 czerwca 1898 roku, molo świnoujskie przekazane zostało do publicznego użytku. Było zaiste imponujące !

Molo w Świnoujściu (2)

Budowla była naprawdę imponująca ! Świnoujskie molo w poczatkach XX wieku.(fot. Archiwum autora )

Konstrukcja rozpoczynała się pomostem na palach już w połowie plaży, by wprowadzić do wnętrza wielkiego pawilonu stojącego już w całości w morzu na setkach pali. Wejście do głównego pawilonu flankowały z dwóch stron wieżyczki, na których szczytach znajdowały się zadaszone platforemki widokowe. Pawilon główny otaczały galeryjki spacerowe i narożne małe pawiloniki zwieńczone spiczastymi wieżyczkami. Pomost wejściowy z drugiej strony stojącego na wodzie pawilonu, wychodził na odległość około 100 metrów w morze. Jego końcowe kilkanaście metrów w wodzie, było miejscem do cumowania spacerowych łodzi wiosłowych i żaglowych.

Molo w Świnoujściu (2)

Wnetrze pawilonu na molo, sala koncertowa i restauracyjna. (fot. Archiwum autora )

Wnętrze pawilonu głównego, obszerne, przykryte stropem o misternej koronkowej konstrukcji, wykorzystywane było jako restauracja oraz sala koncertowa, obliczona na sporą liczbę gości. W małych pawilonikach, usytuowanych wzdłuż prowadzącego do pomostu na wodzie rozmieściły się sklepiki z pamiątkami i kosmetykami, słodyczami i tym wszystkim co czyniło gościa plażowego szczęśliwym. Ilością wieżyczek, pawiloników i koronkowych ozdób, świnoujskie molo na głowę biło budowle stojące w konkurencyjnych Międzyzdrojach czy Ahlbecku. Aliści radość z czasem okazała się połowiczną.

Molo w Świnoujściu (2)

Towarzyska sielanka na tle świnoujskiego molo w początkach minionego wieku. (fot. Archiwum autora )

Molo, poza niewątpliwym prestiżem przysparzało też miastu wiele kłopotów i nielichych wydatków. Mimo, że wszystkie możliwe pomieszczenia bywały w okresie sezonu wydzierżawiane, stanowiło ono bardzo duże obciążenie budżetu miasta. Jak wynika z korespondencji Zarządu Uzdrowiska w 1900 roku tylko z tytułu prowadzenia Łazienek Króla Wilhelma, o których to niegdyś pisałem, powstał deficyt blisko 750 000 marek. Niemal takie same straty generowało molo. Wszystko to znacznie przekraczało możliwości płatnicze miasta. Ale jak to się mawia „Szlachectwo zobowiązuje” i mimo braku entuzjazmu ze strony części rajców miejskich, deficyt jakoś pokrywano. Szczególnie trudno było utrzymać budowlę w latach pierwszej wojny światowej, kiedy to plaża i obiekty na niej stojące, były praktycznie puste i niestety niszczały, a samorządy były również ograniczane przepisami o gospodarce wojennej. Pierwsze lata po I wojnie światowej, były także chude i właściciele restauracji i sklepików ulokowanych na molo, jak i na promenadzie, z trudem wiązali koniec z końcem. Wpływy do budżetu Zarządu Uzdrowisk były więc bardzo mizerne. Zaniedbywane, nie remontowane molo i związane z nim budowle, zwolna podupadały. Ostateczny schyłek tej budowli nastąpił w 1922 roku. W wyniku kilkudniowego potężnego sztormu, konstrukcja jej została tak silnie nadwyrężona, że koniecznym okazało się wyłączenie obiektu z użytkowania. Wkrótce potem ogłoszono decyzję o likwidacji i rozbiórce. Odbudowa nie opłacała się ze względu na stan techniczny, ale nie tylko. W wyniku „cofania” się linii brzegowej, pawilon główny i przeważająca część pomostów stojących niegdyś w morzu, znalazły się już głęboko na plaży. Obiekt został jeszcze tego samego roku rozebrany.

Użytkowe funkcje rozebranego mola przejął zbudowany w niewielkiej odległości około 1911- 1912 roku specjalnie zbudowany pomost cumowniczy a w kilkanaście lat potem nowe molo. O tym jednak napiszę w kolejnym odcinku.

źródło: www.iswinoujscie.pl


komentarzy: 23, skomentuj, drukuj, udostępnij

Twoim Zdaniem

Dodaj Komentarz

Dodając komentarz akceptujesz
Regulamin oraz Politykę prywatności.

Zauważyłeś błąd lub komentarz niezgodny z regulaminem?
 
Oglądasz 1-23 z 23

Gość • Niedziela [01.04.2012, 08:58:22] • [IP: 178.238.247.***]

Popatrzcie się tylko jak u nas morze się cofa. Gdyby nawet to się ostało to budynek mola byłby tu gdzie jest centrum ratowników a pomost kończyłby się 10 metrów w morzu. Chyba że zrobić molo na kółkach i co roku przesuwać

Gość • Sobota [31.03.2012, 19:54:08] • [IP: 31.60.35.**]

tam byla mleczarnia przed wojną - na przeciwko urzędu

Gość • Sobota [31.03.2012, 19:33:22] • [IP: 88.156.235.**]

NIE NA TE CZASY TAKIE MOLO ZASTANOWCIE SIE !

Bździągwa™ • Sobota [31.03.2012, 09:30:01] • [IP: 31.63.221.***]

249 - chodzi o niebieski budynek z kominem na przeciwko poczty na W.P.?

Gość • Piątek [30.03.2012, 22:12:57] • [IP: 178.238.249.***]

Szkoda też tych ruskich? łaźni. Kto tam był choć raz wie o czym piszę. Stały na przeciw urzedu

Gość • Piątek [30.03.2012, 14:41:01] • [IP: 80.245.189.***]

ale bylby wrzask moherow jakby miasto robilo molo. ...woleli by na kosciol..biedne dzieci itp.

Gość • Piątek [30.03.2012, 13:14:13] • [IP: 80.245.185.***]

to prawda mieszkam tu od 50 lat i troszke wiem cos na ten temat

Gość • Piątek [30.03.2012, 12:51:47] • [IP: 92.42.119.**]

FOTKI SĄ, WYWALA SIĘ KASĘ NA NOWE PROJEKTY, A NIE MOŻNA ODTWORZYĆ TAKIEGO MOLA I POBUDOWAĆ NA NOWO ? I TAK WSZYSTKIE CENNE BUDOWLE ZABYTKOWE W TYM MIEŚCIE WYGINĘŁY...

☓☓☓ • Środa [28.03.2012, 14:36:17] • [IP: 31.63.249.***]

Falochron jest molem. Przynajmniej nie przecina plaży.

Gość • Środa [28.03.2012, 00:24:40] • [IP: 95.51.38.**]

Kto pamięta ściemnianie Baltic Parku z molem?? skończyło się na mega blokowisku...

Gość • Wtorek [27.03.2012, 19:51:25] • [IP: 85.178.65.***]

To fantastyczne!mieszkam w tym miescie od urodzenia i wlasciwie nigdy nie interesowalam sie jego historia, az do teraz.Dziekuje Panu za b. ciekawe informacje.

Gość • Wtorek [27.03.2012, 19:48:17] • [IP: 80.245.189.***]

az zal ogladac te stare fotki i pomyslec jakich tu...mamy przy wladzy.,

Gość • Wtorek [27.03.2012, 10:19:18] • [IP: 88.156.235.***]

powinno byc u nas molo a nie deptaki w centrum miasta. deptak w nadmorskim miescie powinien byc na promenadzie ewentualnie nad kanalem szkoda ze nasi wlodarze mysla inaczej i utrudniaja zycie mieszkancom

Wojtek • Poniedziałek [26.03.2012, 21:19:50] • [IP: 195.117.222.*]

Miło popatrzeć na tak imponującą budowlę złaszcza że powstała w tak krótkim czasie. Teraz pewnie też by tak szybko wybudowali ha ha ha tylko brak kasy

Gość • Poniedziałek [26.03.2012, 20:56:10] • [IP: 77.253.135.***]

Ale oni nie mieli naszego Urzędu Morskiego ktury chętni zamknąłby plaże i wydmy.

Gość • Poniedziałek [26.03.2012, 20:32:05] • [IP: 195.117.222.***]

To se ne wrati.

Bździągwa™ • Poniedziałek [26.03.2012, 19:33:36] • [IP: 31.63.240.**]

Jeszcze do niedawna mieliśmy molo położone najdalej w głąb lądu, to z czerwoną budką dla ratowników.

Gość • Poniedziałek [26.03.2012, 15:56:02] • [IP: 92.42.119.*]

a te nierentowne łazienki nie były przypadkiem cesarza fryderyka?

Gość • Poniedziałek [26.03.2012, 14:59:40] • [IP: 80.245.191.***]

Gratulacje p.Józefie za WYSPIARZA ROKU czekam na wszystkie pana informacje o naszym mieście...pozdrawiam.

ON • Poniedziałek [26.03.2012, 12:12:12] • [IP: 92.42.115.**]

RZEBY COS POSTAWIC TRZEBA MIEC MONY MONY. MONY.ZAWSZE MAMY IMIELISMY SLBYCH WODZOW ZAWSZE KARMIA NAS IDEOLOGJIA A NIE EKONOMIA

Gość • Poniedziałek [26.03.2012, 09:56:35] • [IP: 109.44.22.***]

Zadziwiające jest to ze w XIX wieku mozana było postawic molo a w XXI nie mozna ?

Gość • Poniedziałek [26.03.2012, 09:06:30] • [IP: 192.168.101.***]

Przemijanie...

ON • Poniedziałek [26.03.2012, 04:11:43] • [IP: 92.42.115.**]

TO juz minelo i wtakiej formie juz nie wruci SZKODA

Oglądasz 1-23 z 23
■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344
■ Posiedzenie Komisji Zdrowia i Spraw Społecznych zostało odwołane. O nowym terminie zostaną Państwo powiadomieni. Z poważaniem Grzegorz Koss Przewodniczący Komisji Zdrowia i Spraw Społecznych ■ Rok temu, 24 marca, tragiczne wydarzenie wstrząsnęło mieszkańcami: śmierć trzynastoletniego ucznia Szkoły Podstawowej nr 6 (przy ulicy Kościuszki) pozostaje zagadką, budząc pytania o bezpieczeństwo i sprawiedliwość. Trzy tygodnie przed tym nieszczęśliwym porankiem, chłopiec doświadczył przemocy ze strony kolegi z klasy na terenie dawnej "Penelopy", zdarzenie to zostało zarejestrowane przez kamery. Bójkę oglądało i nagrywało wielu uczniów. Następstwa tego zdarzenia były na tyle poważne, że matka chłopca zdecydowała się na wyjazd do Szczecina na wykonanie tomografii komputerowej głowy dziecka. Lekarz wydał zaświadczenie zwalniające 13-latka z zajęć wf. Chłopiec nadal się źle czuł. ■ Linie 5 i 5T wracają na stałą trasę "Komunikacja Autobusowa” Sp. z o.o. informuje, że od piątku 22 marca 2024 r.: · linie 5 i 5T wracają na stałą trasę w związku z otwarciem ul. Mostowej dla ruchu pojazdów samochodowych, · tymczasowa linia 5O przestanie kursować, · rozkłady jazdy dostępne będą na stronie: www.ka.swinoujscie.pl Szczegółowych informacji udziela całodobowo dyspozytor Spółki pod numerami telefonów: 91 321 45 40 lub 797 403 504. Zachęcamy pasażerów o dokonywanie zakupu biletów i karnetów: · z wykorzystaniem aplikacji GoPay, mPay; · poprzez kasowniki – biletomaty do płatności bezgotówkowych; · w wyznaczonych punktach sprzedaży biletów ■ Od teraz w nocy za dyżur aptek uważane są te pełnione przez kolejne 2 godziny zegarowe między 19:00 a 23:00. Zarządzeniem Prezydenta Miasta Świnoujście Nr 168/2024 z 11 marca 2024 roku określono, że dyżury w porze nocnej na terenie miasta w 2024 roku w godzinach 21:00 – 23:00, będą pełnione przez Aptekę „Centrum Zdrowia” przy ul. Grunwaldzka 21, zaczynając od 16 marca 2024 roku ■ Kradzież aut w Polsce w 2023 to wzrost prawie 36 proc. do poprzedniego roku ■ Premier Donald Tusk po ujawnieniu przez "Newsweeka" nieprawidłowości w Collegium Humanum zarządził przyjrzenie się dyplomom kandydatów do spółek Skarbu Państwa. Nikt z dyplomem tej uczelni nie ma szans na stanowisko. Wśród polityków i działaczy obecnej większości rządzącej zaczęło się ukrywanie związków z Collegium Humanum ■ W sobotę, 2 marca, około godziny 18:00, na ogrodach działkowych, wjazd na końcu ulicy Krzywej, doszło do brutalnego ataku na kobietę. Zdarzenie miało miejsce kilkadziesiąt metrów za świetlicą ogródków działkowych. Ofiara, która doznała obrażeń głowy oraz klatki piersiowej, została niezwłocznie przewieziona do szpitala w Świnoujściu. Niestety, mimo usilnych starań, kobieta zmarła ■ Dostaliśmy list od Mieszkańca Ognicy na temat remontu ulicy Mostowej. "Witam serdecznie Panie redaktorze. Zwracam się z prośbą o zainteresowanie remontem ulicy Mostowej. W ciągu tej drogi występuje mostek na rzece Ognica. Mostek jest w stanie agonalnym. Odpowiada za odwodnienie znajdujących się w około łąk, pastwisk. Z obserwacji wynika że firma, która wykonuje remont nie zamierza poprawić naprawić zapadnięty mostek i dzięki temu udrożnić przepływ wody. Wprost przeciwnie w wyniku zagęszczania ziemi i tłucznia betonowego przepusty pod mostkiem są coraz bardziej zagłębiane. Jeśli tak ma wyglądać remont to lepiej byłoby nie ruszać tej drogi. Proszę o zainteresowanie. Pozdrawiam. Mieszkaniec Ognicy." ■ Jarosław Siergiej nowym prezesem Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście. Spółka Zarząd Morskich Portów Szczecin-Świnoujście jest odpowiedzialna za zarządzanie dwoma ważnymi portami w województwie zachodniopomorskim. Port w Szczecinie oraz port w Świnoujściu odgrywają kluczową rolę w obsłudze morskiego transportu towarowego ■ W środę w Bibliotece Narodowej w Warszawie ogłoszono wyniki 22. konkursu o Nagrody „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”. Jednym z laureatów został Jarosław Molenda i jego książka „Nienacki. Skandalista od Pana Samochodzika”, którą opublikowało Wydawnictwo Prószyński i S-ka. ■ Projekt pod wodą: Dlaczego Park Zdrojowy w Świnoujściu nie wytrzymał deszczu? Park Zdrojowy w Świnoujściu jest znanym miejscem wypoczynku i rekreacji. Obszar pomiędzy ulicami Sikorskiego a Chrobrego został zalany wodą, co stanowi znaczny problem dla terenu, który jeszcze niedawno przechodził proces rewitalizacji. Ostatni, trzeci etap renowacji miał na celu odnowienie i przywrócenie blasku tej zielonej przestrzeni. Jednak pomimo zapewnień o kompleksowym podejściu do projektu, dzisiaj widoczne są poważne niedociągnięcia. Brak odpowiedniego systemu odwodnienia jest najbardziej widoczny w chwili, gdy deszcz pada; nie muszą to być ulewy, aby teren parku zamienił się w rozlewisko ■ W ostatni weekend (3,4 luty) zespoły ratownictwa medycznego udzielały pomocy 18 razy. Były to wezwania do zaburzeń i problemów kardiologicznych, zasłabnięć, duszności, infekcji, krwawienia z przewodu pokarmowego, udaru, jednego zdarzenia drogowego i złego samopoczucia ■