POGODA

Reklama


Wydarzenia

Dr Józef Pluciński • Poniedziałek [30.04.2012, 07:03:29] • Świnoujście

Kościół w Przytorze (1 )

Kościół w Przytorze (1 )

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Przytorze, wygląd współczesny. (fot. wikipedia.pl )

Znajdujący się obecnie w centrum Przytoru kościół parafialny Najświętszego Serca Pana Jezusa, w dziejach wsi nie jest pierwszym. Nie ulega wątpliwości, że w tej dużej jak na owe czasy wiosce pierwszy dom modlitwy powstać musiał już w okresie średniowiecza. Brak jednakowoż informacji o tej budowli. Nieco później, bo w XVI wieku po wprowadzeniu reformacji, w Przytorze ulokowano dom dla wdów po pastorach. Wydaje się więc że kościół tam także być musiał. Niestety żadne konkretne informacje na ten temat nie przetrwały.

Więcej wiadomości mamy o poprzedniku dzisiejszej świątyni. Był to usytuowany w pobliżu dzisiejszego kościółek, o konstrukcji szachulcowej ( z tzw. „pruskiego muru”), zbudowany w 1702 roku. Był jednonawowy z emporami; miał 27 stóp szerokości i 90 stóp długości ( około 7 x 30 m ) . Mieścił 450 wiernych. Ze wszystkich stron otoczony był grobami tak, że dookoła znajdowała się tylko ścieżka szerokości około 4 stóp. Kościół ten zobaczyć można jedynie na starych kościelnych pieczęciach. W oparciu o to wyobrażenie, została sporządzona poniższa ilustracja. Podobne wiejskie kościółki występują jeszcze obecnie na terenie Pomorza, tak polskiego jaki i niemieckiego.

Kościół w Przytorze (1 )

Przypuszczalny wygląd dawnego przytorskiego kościoła z XVIII wieku. (fot. Archiwum )

Z zachowanych przekazów wynika, że w pierwotnej formie, do około końca XVIII wieku kościółek posiadał też wieżę. Podobnie jak więźba dachowa, jej szkielet nośny był także konstrukcją drewnianą. Wraz z upływem lat, drewno jednakowoż murszało, wieżyczka podupadała i wyglądała coraz gorzej. W tej sytuacji, mieszkańcy zdecydowali o jej rozbiórce i wzniesieniu nowej. W 1813 roku, za czasów pastora Klempina, wieżę rozebrano. Rozbiórka, prowadzona wspólnym wysiłkiem mieszkańców, nastąpiła bardzo szybko. Wraz z tym zamówiono, zwieziono i złożono koło kościółka odpowiednio mocne, dębowe bale, które posłużyć miały zbudowaniu nowej wieży. I na tym skończyła się aktywność parafian, którzy doszli do wniosku, że budowa wieży to sprawa władzy państwowej. Zwrócili się zatem z odpowiednią petycją do owej władzy, skąd nadeszła odpowiedź: „ Kto wam kazał rozbierać wieżę? Niech ten ją odbudowuje, kto ją rozebrał”. W tej sytuacji, gdy nikt do odbudowy wieży się nie kwapił, a drewno na jej budowę leżało, z czasem powstał zamysł spieniężenia go. Wkrótce też znaleźli się chętni do nabycia materiału, który też ochoczo został zamieniony na gotówkę. Po pewnym czasie za odzyskane w ten sposób pieniądze zorganizowali mieszkańcy całodzienny, bardzo huczny festyn. I w ten sposób stary przytorski kościół pozostał bez wieży, a wśród mieszańców sąsiednich wsi pokutowało powiedzenie, że „Przytorzanie przepili swoją wieżę kościelną”.

Kościół w Przytorze (1 )

Dzwony dawnego kościoła w Przytorze przez dziesiątki lat umieszczone były na podobnej konstrukcji. Zbiór autora.(fot. Archiwum )

W konsekwencji rozbiórki wieży, dzwony zawieszone zostały w zbudowanej obok kościoła niskiej, drewnianej dzwonnicy. Dodam jeszcze, że dawny dom pastora, szachulcowa, kryty trzcinową strzechą chata, stał jeszcze długie lata w pobliżu kościoła.

Kościół w Przytorze (1 )

Dawny dom przytorskiego pastora. Fragment pocztówki z pocz. XX wieku. Reprodukcja w zbiorze autora.(fot. Archiwum )

Decyzja o budowie nowego kościoła powstała w związku z tym, że w końcu XIX wieku stara budowla nie spełniała już należycie swojej roli. Wieś rozrosła się, przybyło mieszkańców stałych, coraz częściej zdarzali się też letnicy. W kościele było po prostu zbyt ciasno i zbyt biednie, jak na tę rosnącą w zamożność miejscowość. Stara świątynia coraz bardziej też podupadała technicznie, a zawilgocone ściany tu i ówdzie obsypywały się. Ciasna bez organów i wieżowego zegara ( wszak wieży nie było ), nie przystawała już do znaczenia wsi i jej rozwoju. Nowy kościół miała być dużo obszerniejszy, wyposażony zgodnie z nowymi potrzebami i modą. Pierwsze starania o nowy kościół rozpoczęły się w 1895 roku. Wtedy to powstał wstępny projekt nowej świątyni, wykonany przez świnoujskiego radcę budowlanego Blankenburga. Nie zyskał on jednak pełnej akceptacji gminy, która miała ponieść 1/3 kosztów budowy szacowanych w sumie na ponad 60 tysięcy marek.

Ostatecznie po sporach i dyskusjach, w końcu 1897 roku projekt ze zmianami został zatwierdzony, jako podstawa do opracowania właściwego projektu budowlanego. Ten zaś po rozlicznych urzędniczych korowodach, został złożony prawie rok później, bo 7 listopada 1898 roku.
Kolejnym problemem był brak odpowiedniej działki. Pierwotnie brano pod uwagę teren po starym kościele z 1702 roku. Ten okazał się jednak za mały, a dodatkowo jak już wspomniałem, znajdował się on na cmentarzu w otoczeniu grobów, ogrodzonych kamiennym murkiem. Po dłuższych przymiarkach, gmina postanowiła ostatecznie wybudować kościół na działce przylegającej do cmentarza, odkupionej od mieszkańca nazwiskiem Spiegelberg.
Plac został udostępniony pod budowę 23 października 1900 roku, tę zaś rozpoczęto w czerwcu następnego, 1901 roku. Projekt kościoła został uprzednio przedstawiony w Ministerstwie Robót Publicznych. Nadzór powierzono Radcy Zarządu i Budownictwa – Rösenerowi ze Szczecina. Budowę świątyni prowadził radca budowlany Tietz ze Świnoujścia.
O przebiegu budowy i dalszych losach kościoła opowiem już w następnym odcinku.

źródło: www.iswinoujscie.pl


komentarzy: 14, skomentuj, drukuj, udostępnij

Twoim Zdaniem

Dodaj Komentarz

Dodając komentarz akceptujesz
Regulamin oraz Politykę prywatności.

Zauważyłeś błąd lub komentarz niezgodny z regulaminem?
 
Oglądasz 1-14 z 14

Gość • Niedziela [06.05.2012, 11:04:35] • [IP: 80.245.178.**]

Fajnie to było kiedyś teraz to mieszka już tam banda przestępców i hołota z różnych stron Świata którzy psują atmosferę tego miejsca. Pędzą do kościoła, przechodzą koło człowieka i nawet dzień dobry nie powiedzą. Więc po co idziesz do tego pięknego kościoła pokazać się innym że jesteś dobrym i miłujesz bliźniego jak siebie samego ? żebyś błyszczał w ich oczach aby móc oszukać i nabrać innych. Zakłamanie, obłuda i chamstwo.

Gość • Czwartek [03.05.2012, 19:39:51] • [IP: 124.160.210.***]

Ale to juz było

Przyto-rak • Środa [02.05.2012, 07:58:57] • [IP: 83.21.160.***]

Była ciekawa przeszłość czeka znakomita przyszłość. ..tylko z terazniejszością nie wychodzi.

Gość • Środa [02.05.2012, 07:36:54] • [IP: 188.182.137.***]

w ogóle to my wszyscy jesteśmy fajni, tylko zawsze ktoś mąci i wychodzi z tego nienawiść. Miłego dnia;)

Gość • Wtorek [01.05.2012, 21:49:56] • [IP: 88.156.232.***]

To jest bardzo ladny kosciol.

Gość • Wtorek [01.05.2012, 17:59:54] • [IP: 37.47.18.***]

Kilka lat temu zmieniono pokrycie dachu, za ks. Andrzeja.

dociekliwy • Wtorek [01.05.2012, 13:12:38] • [IP: 89.101.35.**]

a ten dom pastora to nie stal przypadkiem za tym zielonym ogrodzeniem?

Gość • Wtorek [01.05.2012, 11:47:25] • [IP: 31.63.196.***]

A to prawda, że pod tym kościołem jest ukryty skarb?

Gość • Poniedziałek [30.04.2012, 20:04:02] • [IP: 83.19.184.**]

wspaniały kościół, wspaniała wspólnota, tu zacząłem regularnie uczęszczać na mszę, tu brałem ślub, moja dwójka dzieci była tu chrzczona, pozdrawiam wszystkich wiernych z Przytoru oraz Pana Plucińskiego i czekam na ciąg dalszy

Gość • Poniedziałek [30.04.2012, 11:26:36] • [IP: 31.62.109.***]

Kilka uroczystości odbyło się w tym kościele w mojej rodzinie. Również w innych rodzinach. Jest bardzo dużo ławek, zawsze można siedzieć podczas mszy świętej.

Gość • Poniedziałek [30.04.2012, 11:23:19] • [IP: 80.245.179.***]

Pozdrowienia dla dzwonnika Daniela;d

Gość • Poniedziałek [30.04.2012, 08:55:38] • [IP: 93.94.184.**]

Ma on dla nas szczególne znaczenie. W tym kościele 20 lat temu (minie w lipcu)powiedzieliśmy sobie z żoną TAK. Sakramentu ślubu udzielił nam ks. Leszek

Gość • Poniedziałek [30.04.2012, 08:27:04] • [IP: 80.245.180.***]

hmm... wiec od tamtych ponad 100 lat mocno sie władza nie zmieniła :P (w sumie to szybko poszło tylko 3 lata na zgode budowania)

Ogre • Poniedziałek [30.04.2012, 07:23:13] • [IP: 31.63.221.***]

Nie ma to, jak sobie przepić kasiorkę na wieżę.

Oglądasz 1-14 z 14
■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344
■ Posiedzenie Komisji Zdrowia i Spraw Społecznych zostało odwołane. O nowym terminie zostaną Państwo powiadomieni. Z poważaniem Grzegorz Koss Przewodniczący Komisji Zdrowia i Spraw Społecznych ■ Rok temu, 24 marca, tragiczne wydarzenie wstrząsnęło mieszkańcami: śmierć trzynastoletniego ucznia Szkoły Podstawowej nr 6 (przy ulicy Kościuszki) pozostaje zagadką, budząc pytania o bezpieczeństwo i sprawiedliwość. Trzy tygodnie przed tym nieszczęśliwym porankiem, chłopiec doświadczył przemocy ze strony kolegi z klasy na terenie dawnej "Penelopy", zdarzenie to zostało zarejestrowane przez kamery. Bójkę oglądało i nagrywało wielu uczniów. Następstwa tego zdarzenia były na tyle poważne, że matka chłopca zdecydowała się na wyjazd do Szczecina na wykonanie tomografii komputerowej głowy dziecka. Lekarz wydał zaświadczenie zwalniające 13-latka z zajęć wf. Chłopiec nadal się źle czuł. ■ Linie 5 i 5T wracają na stałą trasę "Komunikacja Autobusowa” Sp. z o.o. informuje, że od piątku 22 marca 2024 r.: · linie 5 i 5T wracają na stałą trasę w związku z otwarciem ul. Mostowej dla ruchu pojazdów samochodowych, · tymczasowa linia 5O przestanie kursować, · rozkłady jazdy dostępne będą na stronie: www.ka.swinoujscie.pl Szczegółowych informacji udziela całodobowo dyspozytor Spółki pod numerami telefonów: 91 321 45 40 lub 797 403 504. Zachęcamy pasażerów o dokonywanie zakupu biletów i karnetów: · z wykorzystaniem aplikacji GoPay, mPay; · poprzez kasowniki – biletomaty do płatności bezgotówkowych; · w wyznaczonych punktach sprzedaży biletów ■ Od teraz w nocy za dyżur aptek uważane są te pełnione przez kolejne 2 godziny zegarowe między 19:00 a 23:00. Zarządzeniem Prezydenta Miasta Świnoujście Nr 168/2024 z 11 marca 2024 roku określono, że dyżury w porze nocnej na terenie miasta w 2024 roku w godzinach 21:00 – 23:00, będą pełnione przez Aptekę „Centrum Zdrowia” przy ul. Grunwaldzka 21, zaczynając od 16 marca 2024 roku ■ Kradzież aut w Polsce w 2023 to wzrost prawie 36 proc. do poprzedniego roku ■ Premier Donald Tusk po ujawnieniu przez "Newsweeka" nieprawidłowości w Collegium Humanum zarządził przyjrzenie się dyplomom kandydatów do spółek Skarbu Państwa. Nikt z dyplomem tej uczelni nie ma szans na stanowisko. Wśród polityków i działaczy obecnej większości rządzącej zaczęło się ukrywanie związków z Collegium Humanum ■ W sobotę, 2 marca, około godziny 18:00, na ogrodach działkowych, wjazd na końcu ulicy Krzywej, doszło do brutalnego ataku na kobietę. Zdarzenie miało miejsce kilkadziesiąt metrów za świetlicą ogródków działkowych. Ofiara, która doznała obrażeń głowy oraz klatki piersiowej, została niezwłocznie przewieziona do szpitala w Świnoujściu. Niestety, mimo usilnych starań, kobieta zmarła ■ Dostaliśmy list od Mieszkańca Ognicy na temat remontu ulicy Mostowej. "Witam serdecznie Panie redaktorze. Zwracam się z prośbą o zainteresowanie remontem ulicy Mostowej. W ciągu tej drogi występuje mostek na rzece Ognica. Mostek jest w stanie agonalnym. Odpowiada za odwodnienie znajdujących się w około łąk, pastwisk. Z obserwacji wynika że firma, która wykonuje remont nie zamierza poprawić naprawić zapadnięty mostek i dzięki temu udrożnić przepływ wody. Wprost przeciwnie w wyniku zagęszczania ziemi i tłucznia betonowego przepusty pod mostkiem są coraz bardziej zagłębiane. Jeśli tak ma wyglądać remont to lepiej byłoby nie ruszać tej drogi. Proszę o zainteresowanie. Pozdrawiam. Mieszkaniec Ognicy." ■ Jarosław Siergiej nowym prezesem Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście. Spółka Zarząd Morskich Portów Szczecin-Świnoujście jest odpowiedzialna za zarządzanie dwoma ważnymi portami w województwie zachodniopomorskim. Port w Szczecinie oraz port w Świnoujściu odgrywają kluczową rolę w obsłudze morskiego transportu towarowego ■ W środę w Bibliotece Narodowej w Warszawie ogłoszono wyniki 22. konkursu o Nagrody „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”. Jednym z laureatów został Jarosław Molenda i jego książka „Nienacki. Skandalista od Pana Samochodzika”, którą opublikowało Wydawnictwo Prószyński i S-ka. ■ Projekt pod wodą: Dlaczego Park Zdrojowy w Świnoujściu nie wytrzymał deszczu? Park Zdrojowy w Świnoujściu jest znanym miejscem wypoczynku i rekreacji. Obszar pomiędzy ulicami Sikorskiego a Chrobrego został zalany wodą, co stanowi znaczny problem dla terenu, który jeszcze niedawno przechodził proces rewitalizacji. Ostatni, trzeci etap renowacji miał na celu odnowienie i przywrócenie blasku tej zielonej przestrzeni. Jednak pomimo zapewnień o kompleksowym podejściu do projektu, dzisiaj widoczne są poważne niedociągnięcia. Brak odpowiedniego systemu odwodnienia jest najbardziej widoczny w chwili, gdy deszcz pada; nie muszą to być ulewy, aby teren parku zamienił się w rozlewisko ■ W ostatni weekend (3,4 luty) zespoły ratownictwa medycznego udzielały pomocy 18 razy. Były to wezwania do zaburzeń i problemów kardiologicznych, zasłabnięć, duszności, infekcji, krwawienia z przewodu pokarmowego, udaru, jednego zdarzenia drogowego i złego samopoczucia ■